Οι γεωπολιτικές και οικονομικές προκλήσεις, τις οποίες καλείται να αντιμετωπίσει σήμερα η Ευρώπη, σχετίζονται άμεσα με τον πόλεμο του Πούτιν στην Ουκρανία και την εργαλειοποίηση της παροχής φυσικού αερίου, ως «όπλο» στις κυρώσεις που επιβλήθηκαν στη Ρωσία, με συνεπακόλουθο μια μεγάλη ενεργειακή κρίση. Γι’ αυτό και ο «λευκός καπνός» που βγήκε μετά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, το οποίο συγκλήθηκε την περασμένη εβδομάδα, στις 20 και 21 Οκτωβρίου, με σκοπό οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) να συμφωνήσουν ως προς τα πρόσθετα μέτρα και τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, είναι ζωτικής σημασίας.

Η πραγματικότητα είναι πως η Ευρώπη, όταν τολμά και θέλει, έχει αποδείξει ότι ξεπερνά ομαλότερα και πιο αποτελεσματικά τις κρίσεις. Η επίτευξη συμφωνίας στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι ένα σημαντικό βήμα για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης στην Ε.Ε., συνολικά. Πράγματι, χάθηκε πολύτιμος χρόνος έως τώρα, όμως περισσότερη σημασία έχει ότι υπάρχει πλέον η πολιτική βούληση για κοινές δράσεις και πολιτικές, που στοχεύουν στην αποκλιμάκωση και αποτελεσματική διαχείριση της ενεργειακής κρίσης, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό, βεβαίως, δεν σημαίνει πως η Ελλάδα δεν θα συνεχίσει να λαμβάνει τα δικά της μέτρα, για τη στήριξη των πολιτών της. Αυτό το έχει αποδείξει στην πράξη.

Ο στόχος των 27 αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων ήταν σαφής. Να μειωθεί η ζήτηση ενέργειας, να αποφευχθεί η ελεγχόμενη διανομή, να εξασφαλιστεί ο εφοδιασμός και να μειωθούν οι τιμές. Συμφώνησαν μάλιστα σε μία εθελοντική, από κοινού, αγορά φυσικού αερίου σύμφωνα με τις εθνικές ανάγκες, αξιοποιώντας με αυτόν τον τρόπο την ενεργειακή πλατφόρμα της Ε.Ε. Επιπλέον, σε μία εποχή έντονης οικονομικής αστάθειας και γεωπολιτικών ανακατατάξεων, κάνουν λόγο για έναν νέο συμπληρωματικό δείκτη αναφοράς τιμών, έως τις αρχές του 2023, που θα αποτυπώνει με μεγαλύτερη ακρίβεια τις συνθήκες στην αγορά φυσικού αερίου, αλλά και για έναν «προσωρινό δυναμικό διάδρομο» τιμών στις συναλλαγές, ούτως ώστε να περιορίζονται οι υπερβολικά αυξημένες τιμές φυσικού αερίου, προσφέροντας τόσο ασφάλεια στον εφοδιασμό όσο και έλεγχο της κατανάλωσης.

Είναι εξαιρετικά σημαντικό, επίσης, το γεγονός ότι οι προτάσεις σχετικά με την επιβολή πλαφόν και εισαγωγής προσωρινού μηχανισμού, που θα περιορίζει τις μεταβολές τιμών σε συμβάσεις παραγώγων ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, οι οποίες συμπεριλαμβάνονται στην εισήγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, είναι μέρος των προτάσεων που κατέθεσε στην Κομισιόν, προ μηνών, ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην πρόταση «6 σημείων». 

Στα συμπεράσματα βλέπουμε να αποτυπώνεται η συμφωνία και σε άλλες σημαντικές προτάσεις για τη ρύθμιση της αγοράς ενέργειας στην Ευρώπη, ώστε να αυξηθεί η διαφάνειά της, να αμβλυνθεί η πίεση ρευστότητας, να εξαλειφθούν οι παράγοντες που οξύνουν την αστάθεια των τιμών του φυσικού αερίου και να διαφυλαχθεί η χρηματοοικονομική σταθερότητα. Ακόμη, ζητούν την επίσπευση της απλούστευσης των διαδικασιών αδειοδότησης, στηρίζοντας έτσι την αύξηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και τον διττό στόχο της ευρωπαϊκής ενεργειακής κυριαρχίας και της κλιματικής ουδετερότητας, αλλά και την ενίσχυση των προσπαθειών για την εξοικονόμηση ενέργειας.

Πρόκειται για μια μεγάλη παγκόσμια και πανευρωπαϊκή κρίση, που δεν μπορεί μια χώρα να την αντιμετωπίσει, σε όλο της το εύρος, μόνη της και για αυτό από την αρχή προτάθηκε από τον Κυριάκο Μητσοτάκη, αλλά και σύσσωμη την ευρωομάδα μας, η κοινή ευρωπαϊκή δράση, ως η ενδεδειγμένη λύση. Αυτό αποτυπώνεται και στα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής, αφού συζητήθηκαν μέτρα για την ενεργειακή αλληλεγγύη σε περίπτωση διαταραχών του εφοδιασμού με φυσικό αέριο σε εθνικό, περιφερειακό ή ενωσιακό επίπεδο, ελλείψει διμερών συμφωνιών, καθώς και η κινητοποίηση σχετικών εργαλείων, προκειμένου να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα των οικονομιών μας και να διαφυλαχθεί η παγκόσμια ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης.

Αμέσως μετά την ανακοίνωση ότι οι 27 ηγέτες της Ένωσης θα έφθαναν τελικά σε συμφωνία, οι τιμές του φυσικού αερίου έπεσαν κατά 7,8%, γεγονός που μας επιτρέπει να αντιληφθούμε τη σημασία, αλλά και την αποτελεσματικότητα μιας τέτοιας συμφωνίας. Έχει αποδειχθεί στο παρελθόν και αποδεικνύεται και τώρα πως οι σημαντικές κρίσεις, όπως η πρόσφατη ενεργειακή κρίση, θα πρέπει να αντιμετωπίζονται από την Ε.Ε. νωρίς και από κοινού.

Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΤΟ ΠΑΡΟΝ στις 30.10.2022.