Στο πρόσφατο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ (ΣΕΥ), τη Δευτέρα 18 Οκτωβρίου 2021, στο Λουξεμβούργο, η τουρκική παραβατικότητα στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου ήταν, για ακόμη μία φορά, στην ημερήσια διάταξη.

Οι Ευρωπαίοι Υπουργοί Εξωτερικών ενημερώθηκαν από τον Υπουργό Εξωτερικών της Κυπριακής Δημοκρατίας, κ. Νίκο Χριστοδουλίδη, για τις τελευταίες εξελίξεις. Ο κ. Χριστοδουλίδης επισήμανε την ανάγκη άμεσης κατάρτισης λίστας συγκεκριμένων επιλογών – μέτρων αντίδρασης, απέναντι στις προκλητικές κινήσεις της Άγκυρας.

Στην περίπτωση που δεν παρουσιαστεί βελτίωση στις σχέσεις ΕΕ – Τουρκίας, το επόμενο χρονικό διάστημα και μέχρι το επόμενο ΣΕΥ, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης της ΕΕ πρόκειται να καταρτήσει ένα «έγγραφο επιλογών», που θα χαρτογραφεί την αντίδραση της ΕΕ. Αυτό επισήμανε μετά το πέρας των εργασιών του ΣΕΥ, ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ για Θέματα Εξωτερικής Ασφάλειας και Άμυνας και Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Ζοζέπ Μπορέλ.

Η πρόταση αυτή δεν αποτελεί έκπληξη. Ανατρέχοντας στο ΣΕΥ του περασμένου Ιουλίου, βλέπουμε πως η πρόταση του κ. Μπορέλ, για μία τέτοια λίστα επιλογών, είχε ανακοινωθεί ήδη από τότε, με την υπόσχεση να καταρτιστεί και να παρουσιαστεί στην περίπτωση που η Τουρκία δεν δείξει έμπρακτη διάθεση βελτίωσης των σχέσεων με τους γείτονές της.

Η Τουρκία, όμως, όχι μόνο δεν έδειξε τέτοιες διαθέσεις καλής πίστης και γειτονίας, αλλά τον Ιούλιο ανακοίνωσε το μερικό άνοιγμα της πόλης των Βαρωσίων, της μέχρι πρότινος «περίκλειστης» περιοχής στα κατεχόμενα εδάφη της Κύπρου, που αποτελούσε ένα σημαντικό σημείο στις διαβουλεύσεις για την επίλυση του Κυπριακού ζητήματος. Παράλληλα, ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, κινείται σταθερά, όλο αυτό το χρονικό διάστημα, εκτός του πλαισίου που έθεσαν ρητά, με τα ψηφίσματά τους, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Η Τουρκία, παρά τις κατά καιρούς διαβεβαιώσεις της, συνεχίζει τις προκλήσεις και τις παράνομες ενέργειές της και αναδεικνύεται σε παράγοντα αποσταθεροποίησης στην ευαίσθητη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Οι Έλληνες και Κύπριοι αξιωματούχοι, σε κάθε συνάντηση του ΣΕΥ της ΕΕ, παρουσιάζουν και από ένα νέο παράδειγμα της τουρκικής παραβατικότητας.

Η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου χρειάζεται την ΕΕ, ως θεματοφύλακα και εγγυητή της ασφάλειας, στα νοτιοανατολικά της σύνορα, δίνοντας αποφασιστικές απαντήσεις στις κινήσεις της Τουρκίας. Η λίστα που προανήγγειλε ο κ. Μπορέλ, αποτελεί, σύμφωνα με τον ίδιο, το «πρώτο βήμα προς τη λήψη αποφάσεων». Αναμένεται να παρουσιαστεί στο επόμενο ΣΕΥ, τον Νοέμβριο του 2021, από τον κ. Μπορέλ, ενώ θα έπρεπε να υπάρχει στο τραπέζι πολύ νωρίτερα.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ΕΕ πρέπει να λάβει έναν πιο αποφασιστικό, ενεργό και διεκδικητικό ρόλο. Η αναγγελία της λίστας, με τις επιλογές που η ΕΕ έχει στα χέρια της, αναμένουμε να μην είναι «κενό γράμμα», αλλά να οδηγήσει σε δράσεις που θα εφαρμοστούν στην πράξη και θα εξασφαλίσουν την υπεράσπιση του ευρωπαϊκού και του διεθνούς δικαίου.

Προειδοποιήσεις για τη λήψη μέτρων, απέναντι στην τουρκική προκλητικότητα, έχουν υπάρξει και στο παρελθόν, χωρίς αποτέλεσμα. Προειδοποιήσεις χωρίς αντίστοιχη ανάληψη δράσης, μπορεί να εκλαμβάνονται από την πλευρά της Τουρκίας, ως αδυναμία της ΕΕ, ενδεχόμενο που μπορεί να την εξωθήσει σε ακόμη πιο ακραίες κινήσεις στο μέλλον. Αυτό δεν μπορούμε να το επιτρέψουμε.

Η ΕΕ οφείλει να διαφυλάξει το κύρος της και να σταθεί αντάξια των περιστάσεων, προστατεύοντας τις διαχρονικές αξίες και αρχές της, που παραβιάζονται από την Τουρκία καθημερινά, και να εξασφαλίσει τη σταθερότητα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.

Δημοσιεύθηκε στη «ΜτΚ» στις 31.10.2021