Ε.: Κυρία Ασημακοπούλου, το έργο σας στο Ευρωκοινοβούλιο σε τομείς νευραλγικής σημασίας για τους πολίτες της Γηραιάς Ηπείρου, υπογραμμίζει ότι η Ελλάδα συμμετέχει δυναμικά και ουσιαστικά στην ευρωπαϊκή πολιτική σκηνή. Ιδιαίτερα δε για τον τομέα των Ορυκτών Πρώτων Υλών (ΟΠΥ), η δραστηριότητά σας έχει αποτελέσει έμπρακτα, «πρώτη ύλη» για τη διαμόρφωση μιας Ευρωπαϊκής ατζέντας με γνώμονα την ενίσχυση της Στρατηγικής Αυτονομίας της Ευρώπης, σε αυτό το πεδίο. Πώς εκτιμάτε την εξελικτική πορεία των αποφάσεων της ΕΕ, έως τώρα, προς την κατεύθυνση της δημιουργίας ανθεκτικών και βιώσιμων αλυσίδων εφοδιασμού σε στρατηγικές και κρίσιμες ορυκτές πρώτες ύλες; 

Άννα Μισέλ Ασημακοπούλου:  Στις 14 Μαρτίου 2023, η Επιτροπή θα δημοσιεύσει τις προτάσεις νόμου για τις κρίσιμες πρώτες ύλες και για τη βιομηχανία των μηδενικών καθαρών εκπομπών. Πρόκειται για δύο εμβληματικές πρωτοβουλίες, που καθοδηγούνται από το όραμα της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας και τη στήριξη των αλυσίδων εφοδιασμού.

Οι δύο αυτές πρωτοβουλίες αλληλοσυμπληρώνονται, ενώ επικεντρώνονται σε βασικούς, στρατηγικούς κλάδους. Φυσικά, συνεπάγονται και πολιτικές όπως η ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, η προστασία των αμυντικών μας βιομηχανιών και η ανάπτυξη κλάδων, όπως τα ηλεκτρικά οχήματα και οι ημιαγωγοί, που προσφέρουν θέσεις εργασίας σε μελλοντικά επαγγέλματα.

Με άλλα λόγια, οι ΟΠΥ είναι απαραίτητες για τον ψηφιακό και πράσινο μετασχηματισμό. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι προτάσεις αυτές συνιστούν το αποτέλεσμα πολλών ετών, αν όχι δεκαετιών, εργασίας στους κόλπους των Βρυξελλών.

Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει εστιάσει στην ανάγκη εφοδιασμού της Ευρώπης με κρίσιμες πρώτες ύλες και μάλιστα με ποικίλους τρόπους, εκ των οποίων ο πλέον χαρακτηριστικός είναι μέσω του καταλόγου κρίσιμων πρώτων υλών. Ειδικότερα, ο πρώτος τέτοιος κατάλογος καταρτίστηκε το 2008, συνιστώντας με τον τρόπο αυτόν τον οδικό μας χάρτη στον δρόμο για την εξόρυξη και την αποτελεσματική χρήση τους. Οι νομοθετικές αυτές πράξεις σηματοδοτούν τη μετάβαση από την ανάλυση προς τη δράση.

Στην πραγματικότητα, γνωρίζουμε πού εντοπίζονται οι ελλείψεις και οι αδυναμίες μας και είναι σημαντικό πλέον να εργαστούμε για την εξάλειψή τους. Αυτό απαιτεί μια ολιστική προσέγγιση, η οποία θα περιλαμβάνει διαφορετικούς τομείς, από το εμπόριο έως την ενεργειακή και την περιβαλλοντική πολιτική. Δεν μπορούμε, όμως, να θέτουμε αυθαίρετα και βεβιασμένα στόχους και να ελπίζουμε ότι θα υλοποιηθούν. Πρόκειται για ένα μεγάλο βήμα, σε επίπεδο πολιτικής, αλλά νομίζω ότι η Ευρώπη έχει αρχίσει να λαμβάνει δράση.

Ε.:  Στις τοποθετήσεις σας σχετικά με τις ΟΠΥ δεν παραλείπετε ποτέ να επισημάνετε το στρατηγικό ρόλο του ελληνικού ορυκτού πλούτου και, κατά συνέπεια, της ελληνικής εξορυκτικής βιομηχανίας στην επίτευξη του ευρωπαϊκού στοιχήματος για την εξασφάλιση της Πράσινης Συμφωνίας. Ποια είναι η άποψή σας για την δυναμική του εγχώριου οικοσυστήματος των ΟΠΥ, αλλά και του θεσμικού πλαισίου γύρω από αυτό;

Άννα Μισέλ Ασημακοπούλου:  Ως Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου, αλλά και ως Ελληνίδα Ευρωβουλευτής, πάντα ψάχνω να εντοπίσω πώς η Ελλάδα μπορεί να ενταχθεί στην ευρύτερη ευρωπαϊκή ατζέντα. Φυσικά, ένας από τους πιο προνομιακούς τομείς είναι εκείνος του αλουμινίου.

Στη χώρα μας διαθέτουμε ισχυρή δυναμική, ως ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μάλιστα, υπάρχει μεγάλος αριθμός στρατηγικών τομέων που χρειάζονται το αλουμίνιο, συμπεριλαμβανομένων των υποδομών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της αεροπορικής βιομηχανίας. Με άλλα λόγια, το αλουμίνιο είναι απαραίτητο για την πράσινη μετάβαση και την εφαρμογή της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και η Ελλάδα μπορεί να διαδραματίσει καίριο ρόλο.

Η Ελλάδα είναι, επίσης, ο κορυφαίος παραγωγός βωξίτη στην Ευρώπη, ο οποίος έχει επίσης χαρακτηριστεί ως κρίσιμη πρώτη ύλη. Δεδομένου ότι είναι στενά συνδεδεμένος με τη βιομηχανία του αλουμινίου, είναι σημαντικό να εξετάσουμε πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε το υφιστάμενο προβάδισμά μας.

Στην πραγματικότητα, όμως, αυτό είναι κάτι που πρέπει να σκεφτούμε θεσμικά σε ευρωπαϊκό και όχι σε εθνικό επίπεδο. Τις επόμενες δύο δεκαετίες θα υπάρξει έντονος ανταγωνισμός μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας για τις ΟΠΥ. Η Ευρώπη θα κληθεί να αναλάβει δράση, εάν θέλει να ανταγωνιστεί αυτούς τους παίκτες στο διεθνές σύστημα δυνάμεων.

Σημαντικό μέρος της λύσης για την Ευρώπη είναι να αποκτήσει προβάδισμα έναντι των μελλοντικών της εταίρων. Η Αφρική φιλοξενεί το ένα τρίτο των σημαντικότερων αποθεμάτων κρίσιμων πρώτων υλών στον κόσμο. Πρέπει, συνεπώς, να διασφαλίσουμε ότι η βιομηχανία μας θα έχει πρόσβαση σε αυτά και παράλληλα ότι θα αναπτύξουμε παραγωγικές αλυσίδες εφοδιασμού. Σε αυτό, σημαντικό ρόλο θα έχουν έργα όπως το Global Gateway και η ατζέντα της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις Συμφωνίες Ελευθέρου Εμπορίου.

Ε.: Πλέον των εταιρειών και των θεσμικών φορέων στον τομέα των ΟΠΥ ρολό – κλειδί για το μέλλον της εξορυκτικής δραστηριότητας κρατά η ενημέρωση προς το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο και η απαραίτητη «ψήφος εμπιστοσύνης» από αυτό. Η πραγματικότητα είναι πως, η ενημέρωση που συνδέεται με τον τομέα τον ΟΠΥ συχνά δαιμονοποιείται και δη ανυπόγραφα, δημιουργώντας αρνητικό αποτύπωμα στον μέσο Ευρωπαίο πολίτη. Πόσο ενημερωμένη και ευαισθητοποιημένη θεωρείτε ότι είναι η Ευρωπαϊκή αλλά και Ελληνική κοινή γνώμη για την αναγκαιότητα της αυτονομίας της Ευρώπης σε ΟΠΥ; 

Άννα Μισέλ Ασημακοπούλου: Η ελλιπής ενημέρωση ή ακόμη και η παντελής έλλειψη ορθής ουσιαστικής πληροφόρησης συνιστούν έναν σημαντικό παράγοντα του προβλήματος. Η βιομηχανία το αντιλαμβάνεται, οι επιστήμονες το κατανοούν, ενώ οι πολιτικοί έχουν αρχίσει σήμερα να το καταλαβαίνουν. Ωστόσο, δεν μπορούμε να ισχυριστούμε το ίδιο και για το ευρύ κοινό, που σε μεγάλο βαθμό δεν γνωρίζει πώς οι κρίσιμες πρώτες ύλες μπορούν να αποτελούν το «καύσιμο» του 21ου αιώνα, απαραίτητο για την ψηφιακή και πράσινη μετάβαση.

Η έλλειψη εφοδιασμού σε κρίσιμες πρώτες ύλες που προκλήθηκε από την πανδημία και η εστίαση στην ενεργειακή ασφάλεια, ως συνέπεια του πολέμου στην Ουκρανία, σίγουρα ενισχύουν την ορατότητα του προβλήματος, ωστόσο οι ΟΠΥ εξακολουθούν να βρίσκονται, ως θεματική, αρκετά μακριά από τους προβληματισμούς της κοινής γνώμης.

Τα υλικά αυτά, εκ των οποίων ορισμένα δεν είναι ευρέως γνωστά, καθορίζουν πλέον την ικανότητά μας να κατασκευάζουμε σχεδόν τα πάντα, από τρόφιμα μέχρι πλυντήρια πιάτων, κινητά τηλέφωνα και αυτοκίνητα. Θα δυσκολευτείτε να βρείτε μία οικιακή συσκευή σήμερα που να μην περιέχει έναν ημιαγωγό, μικροκυκλώματα δηλαδή, για την κατασκευή των οποίων οι ΟΠΥ είναι απαραίτητες. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο πρέπει να ευαισθητοποιήσουμε το κοινό και πιστεύω ότι αυτό μπορεί να συμβάλει στο να ξεπεραστούν κάποιες από τις αντιδράσεις που βλέπουμε στην εξόρυξη των ΟΠΥ στην Ευρώπη. Μόλις συνειδητοποιήσουμε και εκτιμήσουμε πόσο θεμελιώδη είναι, θα καταλάβουμε επίσης ότι η εξόρυξή τους έχει μεγάλη σημασία για την Ευρώπη και για τη στρατηγική μας αυτονομία.  

Ε.: Από την εμπειρία σας γνωρίζετε πώς μία γνώμη μπορεί, κάποιες φορές, να είναι αρκετή για την εξελικτική πορεία μιας προσπάθειας. Ποιες ενέργειες πιστεύετε ότι μπορούν να ενισχύσουν την εξωστρέφεια του εξορυκτικού κλάδου και το άνοιγμα ενός παράθυρου για γόνιμο διάλογο μεταξύ θεσμικών φορέων, βιομηχανίας και κοινωνικών φορέων;

Άννα Μισέλ Ασημακοπούλου: Αυτό έχει άμεση συνάφεια με αυτό που συζητούσαμε προηγουμένως. Η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης, σχετικά με το πόσο θεμελιώδεις είναι οι κρίσιμες πρώτες ύλες για την καθημερινή μας ζωή, θα συμβάλλει στο να κατανοήσουν οι άνθρωποι γιατί χρειαζόμαστε περισσότερη εξόρυξη στην Ευρώπη.

Πρέπει, επίσης, να απομακρυνθούμε από ορισμένα στερεότυπα προηγούμενων ετών. Η εξόρυξη των ΟΠΥ έχει εξελιχθεί και αναβαθμιστεί, συγκριτικά με άλλες εποχές στην ιστορία του δυτικού πολιτισμού. Η Ευρώπη έχει πολύ εκτεταμένη περιβαλλοντική και πολεοδομική νομοθεσία και η συνεργασία με την τοπική κοινωνία αποτελεί προϋπόθεση για την πραγματοποίηση εξορύξεων.

Είναι αξιοσημείωτο ότι ένα ορυχείο δε σημαίνει απαραίτητα ένα τεράστιο ρήγμα που εκτείνεται για πολλά χιλιόμετρα. Πολλά σύγχρονα ορυχεία μπορούν να είναι αρκετά περιορισμένα σε έκταση, με ελάχιστες επιπτώσεις στις γύρω περιοχές πάνω από το έδαφος. Βλέπουμε, επίσης, εταιρείες ιδιαίτερα πρόθυμες να συμβάλλουν με επενδύσεις στην τοπική κοινότητα, συνεισφέροντας επιπρόσθετα στην οικονομική ευημερία του τόπου. Έτσι, δεν πρόκειται μόνο για τη δημιουργία άμεσων θέσεων εργασίας, αλλά και για άλλες κοινοτικές επενδύσεις.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε, ωστόσο, ότι δεν είναι μόνο η εξόρυξη που αποτελεί το κλειδί. Τα υλικά αυτά πρέπει να υποστούν επεξεργασία και αυτό είναι συχνά το σημείο όπου η βιομηχανία μπορεί να είναι πιο προσοδοφόρα. Αυτήν τη στιγμή, η Κίνα κυριαρχεί στην επεξεργασία πολλών εκ των πλέον σημαντικών κρίσιμων πρώτων υλών, ενώ συχνά εφαρμόζει ξεπερασμένες διαδικασίες, για τις οποίες απαιτείται κατανάλωση τεράστιας ποσότητας άνθρακα.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκουμε να ενισχύσουμε τις δικές μας εγχώριες δυνατότητες επεξεργασίας, χρησιμοποιώντας μάλιστα τις πιο σύγχρονες και οικολογικές μεθόδους. Παράλληλα, φέρνουμε σε επαφή τη βιομηχανία, την τοπική κοινωνία και τους θεσμικούς φορείς για την επίτευξη του μέγιστου δυνατού αποτελέσματος. Στο σημείο αυτό η στρατηγική και οι επενδύσεις είναι το κλειδί και όχι η γεωλογία. Και φυσικά, η Ελλάδα θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί αυτές τις ευκαιρίες.

Ε.: Πλέον του κοινοβουλευτικού έργου σας, επενδύετε πραγματικό χρόνο και ενέργεια σε ανθρωποκεντρικές δράσεις, με γνώμονα την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης. Πριν λίγες ημέρες τιμήθηκε, όπως κάθε χρόνο, η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας. Αρκεί, πιστεύετε, μία μέρα το χρόνο να υπογραμμίζεται η αναγκαιότητα της κατανόησης, της ισότητας και του σεβασμού προς όλους, στην προσπάθεια για την επίτευξη μιας, διαχρονικά βιώσιμης, κοινωνίας αλληλεγγύης;

Άννα Μισέλ Ασημακοπούλου: Οι παγκόσμιες ημέρες θεσπίστηκαν ώστε να προωθήσουν την επισήμανση και την υπενθύμιση σημαντικών ζητημάτων, αλλά και ως ευκαιρίες για ευαισθητοποίηση και κινητοποίηση των πολιτών. Ωστόσο, μία ημέρα τον χρόνο, δεν αρκεί.

Η ισότητα των φύλων δεν είναι ένα θέμα γυναικείο. Είναι ένα ζήτημα πανανθρώπινο, κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό που αφορά σε όλες τις κοινωνίες. Η ισότητα των φύλων αποτελεί βασική αξία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θεμελιώδες δικαίωμα, κρίσιμη συνιστώσα της οικονομικής ανάπτυξης και βασική αρχή του ευρωπαϊκού πυλώνα των κοινωνικών δικαιωμάτων. Πρέπει, επιτέλους, να σταματήσουμε να αντιμετωπίζουμε τις γυναίκες σαν μια ειδική κατηγορία. Δεν πρόκειται για μια ειδική κατηγορία, είμαστε ίσοι.

Μια διαχρονικά βιώσιμη κοινωνία αλληλεγγύης, όπως την χαρακτηρίσατε, δεν μπορεί να επιτευχθεί μέσα σε μία μόνο ημέρα. Και αυτό είναι απολύτως σαφές στην Ευρωπαϊκή Ένωση όπου συζητάμε για τη Στρατηγική Ισότητας των Φύλων για την περίοδο 2020-2025, αλλά και στην Ελλάδα όπου η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη υλοποιεί το νέο Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ισότητα των Φύλων 2021-2025. Πρόκειται για μακρόπνοες πολιτικές που με όραμα, σχέδιο και καθημερινή δράση μπορούν να μας φέρουν ένα βήμα πιο κοντά στην Ένωση Ισότητας.

Δημοσιεύθηκε στο rawmathub.gr στις 13.03.2023