Μία από τις σοβαρές επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία, η οποία αναμένεται πως θα επηρεάσει ακόμη και χώρες που βρίσκονται πολύ μακριά από το αιματηρό πολεμικό πεδίο, θα είναι η διακινδύνευση της επισιτιστικής ασφάλειας. Και αυτό διότι δύο από τις σημαντικότερες εξαγωγικές χώρες σιτηρών, δηλαδή η Ουκρανία και η Ρωσία, καλύπτουν πάνω από το 50% των αναγκών σε σιτηρά της Βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Η Ουκρανία δίνει, επίσης, πάνω από το 50% του ηλιελαίου της στο παγκόσμιο εμπόριο και, μεταξύ άλλων, προμηθεύει την Ευρωπαϊκή Ένωση με αραβόσιτο, που προορίζεται κυρίως για ζωοτροφές.

Παρά το γεγονός ότι δεν παρατηρούνται επί του παρόντος ελλείψεις τόσο στην ευρωπαϊκή όσο και στην παγκόσμια αγορά, με τις  «εξαρτώμενες» χώρες να έχουν ακόμη επαρκή αποθέματα, η αύξηση των τιμών στα συγκεκριμένα προϊόντα, ίσως δημιουργήσει το περιβάλλον για μία όχι και τόσο μακρινή επισιτιστική ανασφάλεια. Το γεγονός αυτό οδήγησε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ενεργήσει προς αυτήν την κατεύθυνση, ειδικά μετά από τη ρωσική εισβολή, η οποία επέφερε αύξηση των τιμών στην ενέργεια και κατ’ επέκταση ανατιμήσεις σε αγαθά και προϊόντα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρακολουθεί στενά την κατάσταση και πρόσφατα ανακοίνωσε ότι έχει χαράξει τη σχετική στρατηγική της, ενσωματώνοντας βραχυπρόθεσμες και μεσοπρόθεσμες δράσεις, προκειμένου να αναστείλει τους παράγοντες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν προβλήματα στον επισιτιστικό τομέα, ακόμη και σε παγκόσμιο επίπεδο. Αν και η Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.) είναι παραγωγός αγροδιατροφικών προϊόντων, εξαγωγέας σιτηρών και προς το παρόν δεν διαφαίνεται να κινδυνεύει, δεν αποκλείεται να σημειωθεί άνοδος στις τιμές των τροφίμων, ως αποτέλεσμα του υψηλού κόστους των λιπασμάτων, της ενέργειας και των καυσίμων. 

Για την «αναχαίτιση» αυτής της επαπειλούμενης νέας κρίσης, αλλά και για τη σταθερότητα της παγκόσμιας επισιτιστικής ασφάλειας, η Επιτροπή θα στηρίξει τους αγρότες, προκειμένου να ανταποκριθούν στις παγκόσμιες ανάγκες για τρόφιμα, επιδιώκοντας να καταστήσει τη γεωργία και τις αλυσίδες εφοδιασμού των τροφίμων της Ένωσης ανθεκτικότερες και πιο βιώσιμες, για την αντιμετώπιση μελλοντικών κρίσεων.

Η Επιτροπή θα διανείμει συνολικά 500 εκατομμύρια ευρώ στα κράτη μέλη, για τη στήριξη των παραγωγών του γεωργικού τομέα, που πλήττονται από τις επιπτώσεις του πολέμου. Για τους καταναλωτές, προβλέπει μέτρα για τη βελτίωση της προμήθειας βασικών τροφίμων, τα οποία θα συμβάλλουν στην αποκλιμάκωση των πιέσεων στις τιμές, αλλά και στη μείωση του ΦΠΑ. Για όσους καταναλωτές διαθέτουν χαμηλό εισόδημα, προβλέπεται η άντληση κοινοτικών κονδυλίων από τα κράτη μέλη, για παροχές μέσω κοινωνικών προγραμμάτων.

Η Επιτροπή, επίσης, θα στηρίξει την Ουκρανία, μέσω στοχευμένων δράσεων, ώστε να διατηρηθούν οι αγροτικές εκμεταλλεύσεις, όπου είναι εφικτό, να εξασφαλιστεί η πρόσβαση των πολιτών της σε τρόφιμα, να ανακτηθεί το εξαγωγικό της εμπόριο, ώστε να επαναλειτουργήσει εύρυθμα, αλλά και να υπάρξει αμφίδρομη εμπορική πρόσβαση ανάμεσα στις αγορές της Ουκρανίας και της Ε.Ε.

Σχετικά με τη χώρα μας, ο εφοδιασμός είναι επαρκής και δεν παρατηρούνται ελλείψεις αγαθών, όπως άλλωστε επιβεβαιώθηκε σε πρόσφατη σχετική διυπουργική σύσκεψη, υπό τον Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, ενώ η ροή της αγοράς χαρακτηρίζεται ομαλή. Μάλιστα, τα νέα δεδομένα αναλύονται συνεχώς από την Κυβέρνηση. Είναι επίσης εξαιρετικά σημαντικό το γεγονός ότι αποφασίστηκε η εντατικοποίηση των ελέγχων, που αφορούν στην αντιμετώπιση αθέμιτων εμπορικών πρακτικών και φαινομένων κερδοσκοπίας. Τα πρώτα πρόστιμα ήδη έχουν καταλογιστεί και είναι σημαντικά.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αντιλαμβανόμενη την κατάσταση που τείνει να διαμορφωθεί, παρουσιάζεται έτοιμη να δημιουργήσει τις απαραίτητες συνθήκες για την αντιμετώπιση όλων αυτών των παραμέτρων, δρομολογώντας τις απαραίτητες στρατηγικές, προκειμένου να εξαλειφθεί ο κίνδυνος να μετατραπεί η επισιτιστική ασφάλεια σε μία νέα κρίση για την ευρωπαϊκή, αλλά και την παγκόσμια κοινότητα.

Δημοσιεύθηκε στον ΠΑΡΟΝ της Κυριακής στις 10.4.2022